Espresso Makinesi ve Kahve Öğütücüleri Bakım ve Temizliği

Espresso makinesi nasıl temizlenir? Kahve keyfinizi her daim en üst seviyede tutmak için, espresso makinenizin düzenli temizliği oldukça önemlidir. Hem makinenizin ömrünü uzatmak hem de her fincanda mükemmel lezzeti yakalamak için adım adım espresso makinesi temizleme rehberimizi okumaya devam edin.

Espresso kahve makinesi, espresso hazırlamanın en geleneksel ve en lezzetli yoludur. Espresso makinesinin yapısı, donanımı ve makinenin üretildiği materyaller kahvenin lezzeti için belirleyici olmaktadır. Özellikle kahvenin hazırlanması aşamasında, kahveye kesinlikle doğal olmayan, metalik bir lezzet geçmesini engellemek için makinenin buna uygun ve sağlığa dost malzemeler ile üretilmesi gerekmektedir. 

Espresso Makinesi Temizliği Niçin Bu Kadar Önemli?

Lezzet Kalitesi: Kahve yağları ve kalıntıları, makinenizde birikerek kahvenizin tadını bozabilir.

Makine Ömrü: Düzenli temizlik, makinenizin uzun ömürlü olmasını sağlar.

Hijyen: Bakteri ve küf oluşumunu engeller.

Performans: Tıkanmaları önleyerek makinenizin performansını en üst seviyede tutar.

Maliyet Tasarrufu: Arızaların önüne geçerek, onarım maliyetlerini azaltır.

Uzun seçimler sonrasında aldığınız ve severek kullandığınız espresso makinesi veya kahve öğütücünüzü belirli aralıklarla temizleyerek bakımlarını yapmalısınız. Genelde bu bakım ve temizlik işlemleri kafe gibi çok fazla kahve yapılan işletmeler için gerekli olabileceği düşünülse de ev kullanıcılarının da bu işlemi göz ardı etmemeleri gerektiğinin altını önemle çizmek isterim.

Kahvenin içerisindeki yağ oranı, makinenin yüksek sıcaklıktaki bölgelerinde ısı nedeniyle oluşan yanık ve kalıntıları, suyun içerisindeki mineraller ve en önemlisi kireç oranı, espresso makinemizin ömrüne ters etki eden unsurlardır. Sadece makine ömrü değil, kahvenin lezzetine de olumsuz etkileri olmaları sebebiyle, profesyonel veya ev baristalarının uğraşlarının önemli bir parçası bakım ve temizlik olmak zorundadır. Rutin bakımlar ne kadar özenle ve zamanında yapılır ise oluşabilecek sorunlar önceden bertaraf edilmiş olacaktır. Bu nedenle üreticilerin "Önleyici Bakım” adı altında saydıkları tüm önlemleri zamanında uygulamalı ve bunları hafife almamalıyız.

Espresso makinesi temizliğinde dikkat edilmesi gereken ve zamanında yapılması gereken bakım yöntemlerini sıralamaya çalışacağım:

Tertemiz ve bakımlı ekipmanlar ile yapılan kahvenin lezzeti kesinlikle çok daha iyi olacaktır.

Makinelerde oluşan arızaların önemli bir çoğunluğunun kireçli su kullanımından kaynaklandığı tespit edilmiştir.

Makinenizin ömrünü uzatmak ve gereksiz ve pahalı bakımlar ile karşılaşmamak için kahve makinelerinde arıtılmış su ya da mümkünse şişe suyu kullanılmalıdır.

Kahve makinelerine özel tasarlanmış su arıtıcıları ile bölgenizdeki suların bozuk mineral yapısı dengelenmekte, zararlı bileşenler filtrelenmekte ve sudaki sertlik oranı ideal ölçülere getirilmektedir. Böylece makinelerinizi kirecin yerleşmesine karşı koruyabilirsiniz. Ayrıca magnezyum katkısı ile suda mineral dengesi sağlanarak kahvenizdeki aromaları çok daha iyi almanız sağlanmaktadır.

Resimlerde görüldüğü gibi, sudaki kirecin makinelerin içindeki kazan, borular, rezistansve diğer donanımlara olası zararları yüksekmaliyetler doğurabilir. Tüm aksamın sökülerek kireçten arındırılması gerekebilir.

Bu nedenle nerdeyse %95’i su olan bir içeceği hazırlarken suyun kalitesini en ön sıraya koyuyoruz.

Kaliteli ve arıtılmış su kullanmamız makinelerimizi koruyacaktır ancak uzun yıllar için yine de %100 bir koruma söz konusu olamayacağı için zamanla oluşabilecek birikimlere karşı makinenizin kontrollerini satın aldığınız firmanın servisinde yaptırabilirsiniz. Servis teknisyenleri değişmesi gereken parçaları tespit ederek size parça yenileme önerileri getirebilirler. Aynı bizlerin zaman zaman ihtiyacımız olan check-up kontrollerinde olduğu gibi, geri dönülemez bazı arızaların önüne zamanında geçmek mümkün olabilir.Tabii ki makine içerisindeki donanımların tek düşmanları sudaki kireç değildir.

Kahve, yapısı gereği bol miktarda yağ içerir, bu yağlar espressonun o kıvamlı, harika tadını verirler. Kahvenin içerisindeki yağ espresso makinesi üzerinde kurur ve temizlenmez ise yapmış olduğunuz kahvenin tadını çok olumsuz etkileyecektir. Zaman içerisinde belirli yerlerde birikim oluşmasına ve bunun sonucunda da bazı teknik sorunlara dahi sebep olabilmektedir.

Mükemmel bir espresso için, temiz bir espresso makinesinin önemi hiç küçümsenmemelidir. Elimizde iyi bir espresso yapmak için gereken herşey var diyelim, kaliteli bir espresso makinesi, kaliteli bir öğütücü ve taze ve iyi kavrulmuş çekirdek kahve. Eğer espresso makineniz temiz değilse, bunlar ve emekleriniz boşa gidecek demektir.

Bu etkileri kahve makinesi ve kahve öğütücüsünde ayrı ayrı olarak ele alalım.

Espresso makinesinde:
• Portafiltrenin içerisinde, sepet ve arkasında, kahve akış uçları içerisinde
• Kahve akış grubu içerisinde, özellikle duş ön ve arkası ile grup contasında
• Buhar çubuğu uç ve içerisinde
• Sıcak su çıkış filtresi içinde.
• Kahve damlalık/çekmecesinde
• Espresso makinesi iç borulamaları içerisinde.

Bu sorunları gidermek ve gerekli temizlikleri yapmak için ihtiyacınız olanlar:

• Espresso makinesi temizlik deterjanı
• Portafiltrelerin, sepet ve buhar uçları temizliği için bir uygun kap
• Kör tapa
• Grup temizliği için fırça (veya benzeri bir ekipman)
• Uygun bezler

Espresso Makinesi Rutin Bakım ve Temizliği:

 Portafiltre Temizliği

Yukarıdaki şekli ile portafiltre temizliğini sık sık yapabilirsiniz ancak kullanım sıklığınıza göre belirli aralıklar ile bu işlemi deterjanların yardımı ile de yapmanız gerekecektir.

Espresso makinesi ve parçalarına uygun, zararlı kimyasallar içermeyen temizlik deterjanlarından kullanabilirsiniz.

Yukarıdaki ithal ürünlere ilaveten Türkiye’de üretime başlamış olan Neobarista ürünlerini de deneyebilirsiniz.

3. Uygun bir kap içerisine sıcak su koyarak içerisine 1 tatlı kaşığı kadar kahve makinesi temizleme toz deterjanı (ya da tablet formunda ise 1 tablet) atarak portafiltreleri dik olarak, sapları deterjan içerisine girmeyecek şekilde yerleştirin.

Aynı sıvı içerisine sepetleri, hatta grup içerisindeki çıkartılabilen duşu ve buhar çubuğu ucunu da koyabilirsiniz.

4. Yaklaşık 15-20 dakika bu sıvı içerisinde beklettikten sonra her birisini bolca su ile (isterseniz deterjan ile) yıkamalısınız.

Normal bez ile yaptığınız temizlik esnasında çıkmayan lekelerin kaybolduklarını göreceksiniz.

Not: Bu temizlikleri zamanında yapmazsanız bu deterjanlar ile de sonuca varamazsınız. Bu yüzden çok geç olmadan bu deterjanlar ile espresso makinesi temizliğini rutininize alınız.

Espresso Makinesi Grup Temizliği:

1. Küçük sert bir fırça ile başlığın içini özellikle iç kenarlarını güzelce fırçalayın.
2. Grupta düzenli olarak geri yıkama yapılmalıdır. Bunun anlamı, her günün sonunda makinenizin delikli filtre sepetini çıkarıp, deliksiz olanı (kör filtre) ile değiştirerek makinenin grup başlığına yerleştirmelisiniz.

NOT: Bu filtre başlığı deliksiz olduğu için su basıncı artacak ve su ısısı fazla olacaktır.

3. Makinenin kumanda kolunu açık duruma getirip 15 saniye kadar bekledikten sonra kapatın.
Bu işlemin amacı, taze demleme suyunun grup başlığı içerisinde oluşturulacak bir geri basınç ile tahliye vanasından geri çıkmasını ve makinenin grup başlığı ve grubun iç temizliğinin yapılmasını sağlamaktır.

4. Bu işlemi birkaç kez tekrar edin ve her seferinde filtre ünitesini çıkartarak, kör filtre sepeti içinde biriken suyu boşaltın ve tahliye suyu temiz ve taze hale gelene kadar tekrarlayın.

5. Bunun sonrasında ya da haftalık olarak, deliksiz filtrenin içine özel makine deterjanı (portafiltre temizliğinde bahsettiğimiz deterjanın aynısı) koyarak yukarıdaki işlemi tahliye vanasından temiz bir şekilde akana kadar tekrar edin.

(Önerilen deterjan ile 5 kez 10 sn. sonrasında temizlenen kör tapa ile deterjan koymadan yine 5 kez 10 sn.)

6. İşlemin sonunda makinede kalma ihtimali olan deterjan kalıntılarını tahliye etmiş olduğunuzdan emin olun.

Doğru filtre (delikli) sepetini yerleştirdikten sonra yaptığınız kahvenin tat ve kokusunu test ederek farkı görün.

7. Bu işlemler sonrasında grup içerisindeki contayı değiştirmeyi ihmal etmeyin.

Isı ve kalıntılardan dolayı esnekliğini kaybeden, kuruyan silikon contanın değişmesi gerekecektir. Aksi takdirde portafiltreyi takıp kahve yaptığınızda gruptan yanlardan su akışı olabilir.

Temizlik için kullanabileceğiniz fırça ve fırça çeşitleri oldukça fazladır. Barista Bakım ve Temizlik ürünleri sayfamızdan ihtiyacınız olan ürünleri kolayca bulabilirsiniz. Espresso makinesi temizliği için kullanabileceğiniz fırça çeşitleri aşağıdaki gibidir;

Yuvarlak Grup Fırçası:

Espresso grup temizliği için yuvarlak bir fırça tercih edebilirsiniz.

Grup İçini Temizlerken Sıcak Su Damlatmayan (El Yakmayan) Fırça:

Akış kanalları sayesinde gruptan akan sıcak sudan elinizi koruyan Concept Art Damlatmayan Grup Fırçasını tercih edebilirsiniz.

Klasik Grup Fırçası:

Espresso Makinesi Buhar Çubuğu Temizliği:

Buhar çubuğunun ucu ve deliklerinin temiz olduğundan ve deliklerinin tıkalı olmadığından emin olun. Bunun için de sıvı temizleme deterjanı kullanabilirsiniz. Aynı süt köpürtür gibi pitcher içerisine koyacağınız suyun içerisine önerilen miktarda sıvı deterjan ekleyerek buhar çubuğu ucundan bir müddet buhar çıkartarak işlemi birkaç kez tekrarlayın.

Bu bahsedilen yöntem aynı grup içinin veya portafiltrelerin belirli periyotlar dahilinde deterjan ile temizlenmesi işlemi gibi kullanım sıklığınıza uygun aralıklarla uygulanmalıdır.

Önemli: Buhar çubukları süte daldırıldıkları için, her süt köpürtmeden sonra derhal temiz bir bezle silinmeli ve boşa buhar verilerek uçların tıkanmaması sağlanmalıdır.

Aynı buhar çubuğu ucu gibi sıcak su çubuğu ucundaki filtre de sudaki bazı mineraller nedeniyle tıkanmış olabilir. Genellikle uçları döndürerek kolaylıkla çıkartılabilir. Musluk altında yıkayarak filtredeki olası artıklardan kurtulabilirsiniz.

Espresso Makinesi Genel Temizliği Nasıl Yapılır?

Aynı şekilde, temiz bir bez ya da tercihen bir paslanmaz çelik temizleme bezi ile makinenizin dış yüzeyini de temiz ve parlak tutun.

Bez kullanımında en önemli husus, farklı renklerde temizleme bezleri kullanarak buhar çubuğu bezi, portafiltre silme bezi ve makine damlalık veya çerçevesini silme bezleri birbirlerine karışmasınlar ve hijyen kurallarına engel olmayalım.

Espresso makinesi damlalık / çekmece alanında yukarıdaki temizlikleri yaparken veya günlük kullanımda hep bir miktar su birikecektir. Su tesisatına gideri bağlı olmayan makinelerde çok daha önemlidir. Bu çekmeceler kolayca sökülerek musluk altında mutfak deterjanları ile yıkanarak temiz tutulmalıdır.

Kahve öğütücüsü Nasıl Temizlenir?: Rutin Bakım

Kahve Öğütücülerinde Özellikle Temizliğine Dikkat Etmemiz Gereken Yerler:

• Kahve çekirdek kabı (hopper)
• Öğütme bıçakları(diskler) arası
• Doz kabı varsa, kabın içerisi
• Öğütücünün bulunduğu alan (genel)

Temiz ve kuru bir bez ile kahve öğütücüsünün çekirdek kabının içerisini belirli aralıklar ile mümkünse düzenli olarak silmemiz gerekir. Kahve çekirdekleri ile çok fazla temas edilen bir alan olduğu için kahve yağları bu kabın iç duvarları boyunca yerleşerek genelde şeffaf olan kabın renk değiştirmesine sebep olur. Sadece görsel değil, orada biriken yağlar ve artıklar, biraz sonra içeceğiniz kahvenin tadına oldukça olumsuz etki eder.

Rutin bez ile silmenize ilave olarak, belirli zamanlarda tamamen boşaltarak deterjan ile yıkayıp iyice kuruladıktan sonra yerine takınız.

İkinci önemli nokta kahve öğütücüsünün öğütme bıçaklarının temizliği ve kontrolüdür. Bunu yapmak için öğütücünüzün modeline göre kullanım talimatını iyice okuyarak bıçaklara bir şekilde ulaşmanız gerekecektir. Zahmetli gibi görünen bu işlem güzel bir pazar günü aktivitesine bürünebilir. Pek çok öğütücüde üst bölümde yer alan vidaların sökülmesi gerekebilir. Bazı modellerde hopper’ı çıkarttıktan sonra ayar mekanizmasının kalın yönüne doğru sürekli döndürülmesi ile üst mekanizma çıkarak disklere ulaşılabilir. Çok dikkatli bir şekilde bıçaklara ulaşılmalı ve hassas bir temizlik yapılmalıdır.

Bu işlemler esnasında mutlaka öğütücünün fişi çekilmiş ve kapalı durumda olmalıdır.

İyi bir fırça ile disk bıçakları arası temizlenebilir.Kesinlikle sert bir malzeme ile (tornavida ucu gibi) dişlilere temas etmeyin, kolaylıkla zarar verebilirsiniz.

Fırça ile yapılan temizlik sonrasında güçlü bir elektrik süpürgesi ile tüm toz ve kalıntıları alarak kapama işlemini gerçekleştirebilirsiniz.

Kahve öğütücüler için de öğütücünün içini açmadan bıçaklarda biriken kahve yağlarını giderebileceğiniz öğütücü deterjanları mevcuttur. Yine kullanım sıklığınıza göre, belirli aralıklar ile bu deterjanları kullanarak yağ artıklarından kurtulabilirsiniz. Bunlar toz şeklinde olabileceği gibi aynı kahve çekirdekleri gibi olanları vardır. Genellikle çekirdek kabının içerisi boşaltılarak bu toz veya çekirdek şeklindeki deterjanlar içine atılır, üzerine bir miktar da kahve çekirdeği eklenerek tamamının öğütülmesi sağlanır.

Genelde beyaz renkte olan bu temizleyicilerin öğütücü çıkışında görünmeyene kadar birkaç kez kahve ekleyerek öğütmeye devam etmenizi öneririz. Her ne kadar bunlar sağlığa zararlı maddeler olmasalar da her seferinde iyice temizlendiğine bu artıkların kalmadığına emin olarak biraz boşa kahve çekmeniz ve atmanız gerekecektir.

Bütün bu bakım ve temizlikler, iyi ve kaliteli bir kahve deneyimini sürekli kılmamız için.

Düzenli espresso makinesi temizliği, makinenizin performansını koruyarak, her fincanda mükemmel espresso kahve lezzeti yakalamanızı sağlar.